راهکارها و الگوهای ترویج و توسعه تعاونیهای آموزشگاهی در استان خراسان جنوبی از دیدگاه دانش‌آموزان

تـوسعـه تشـکلهای دانـش‌آمـوزی یـکی از سیـاستـهای اجـرایـی آمـوزش و پـرورش به شمار می‌آید که با هدف برانگیختن حس مشارکت دانش‌آموزان و افزایش توانمندیهای اجتماعی و نگرشی آنان برنامه‌ریزی شده است. تعاونیهای آموزشگاهی به عنوان نوعی از این تشکلها، مسائل و مشکلاتی در اجرا و سازماندهی دارند که بدین منظور تحقیق حاضر با هدف بررسی الگوهای ترویج و توسعه تعاونیهای آموزشگاهی در سال 1388 انجام پذیرفته است. این تحقیـق از نـوع کاربـردی و کمـی و از نـوع حـال و آینـده‌نـگر است. جـامعه آمـاری تـحقیق، دانش‌آمـوزان عضـو هیئـت مـدیره تعـاونـیهـای آمـوزشـگاهـی در استـان خراسان جنوبی را دربرمی‌گیرد که به علت محدود بودن تعداد تعاونیهای آموزشگاهی استان، سرشماری شده‌‌اند. برای جمع‌آوری‌ داده‌ها از پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده ‌است و روایی ابزار جمع‌آوری اطلاعات را کارشناسان، مدیران و پژوهشگران تأیید کرده‌اند و پایایی نیز به وسیله ضریب آلفای کرونباخ به میزان 79/0 اندازه‌گیری شده است.  نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که هیچ‌گونه رابطه معنی‌داری بین متغیرهای شخصی پاسخگویان و ویژگیهای تعاونی با عوامل مؤثر بر موفقیت، عدم موفقیت و توسعه تعاونیهای آموزشگاهی از دیدگاه دانش‌آموزان وجود ندارد. در دسته‌بندی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونیها از تحلیل عاملی نوع R استفاده شد که در نهایت عوامل حمایتی، تربیتی، عملکردی- اقتصـادی، اجتـماعی، کـارامـدی- اطلاع‌رسانـیبـه عنوان عوامـل مـؤثـر در مـوفقیت تعـاونیها دسته‌بندی شدند که در مجموع45/69 درصد واریانس عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونیهای آموزشگاهی را تبیین می‌کنند. عوامل عدم‌موفقیت تعاونیهای آموزشگاهی نیز عبارتند از عوامل برنامه- ساختاری، نظارتی- قانونی، زمانی- اداری، نیازسنجی- مشارکتی و اهدافی- کارکردی  که در مجموع 96/70 درصد واریانس عوامل مؤثر برعدم‌موفقیت را تبیین می‌نمایند. عوامل مؤثر بر توسعه تعاونیهای آموزشگاهی نیز عوامل انگیزشی- آگاهی، آموزشی، برنامه‌ای- توسعه‌ای، حمایتی، مسئولیت‌پذیری و گروه‌های همسال هستند که در مجموع 68/79 درصد واریانس عوامل مؤثر بر توسعه تعاونیها را تبیین می‌کنند.